22AT60-1903
Sıcak bileşenli çift yıldız rüzgarlarının fotometrik incelenmesi ve analizi
ÖZET
Sıcak yıldızların rüzgârları iki genel parametre ile karakterize edilir, bu parametreler terminal hız ν∞ ve kütle-kayıp oranı Ṁ dır. Yıldızdan çok büyük uzaklıklarda rüzgârın hızı maksimum hız olan terminal hıza ulaşır, bu uzaklıklarda ışınımsal hızlandırma yaklaşık sıfırdır çünkü fotosferik ışınım alanı seyrelmiştir. Kütle kayıp oranı ise bize yıldızın rüzgarla bir yılda güneş biriminde ne kadar kütle kaybettiğini söyler. T60 teleskobu için gözlem projesine, yürütmekte olduğumuz Tübitak 1001 projesinin fotometrik gözlem ihtiyacı nedeniyle başvurmaktayız. Tübitak projemiz fotometrik ve tayfsal gözlemlere dayanarak yürütülmektedir. Tübitak projesi kapsamında, yıldızların ve galaksilerin yaşamlarında çok önemli bir yere sahip olan yıldız rüzgârlarının terminal hız ve kütle kayıp oranlarının O ve B tayf türünden bileşenlere sahip örten çift yıldız sistemleri incelenerek belirlenmesi ve bu hızların sistemin yörünge evresi ile değişiminin araştırılması planlanmaktadır. Bu parametrelerin belirlenmesi, çift yıldız sistemindeki her bir bileşenin elde edilen görünür bölge tayflarına NLTE atmosfer modelinin uygulanarak sentetik tayflarının oluşturulmasına dayanmaktadır. Atmosfer modellerinin ve sentetik tayfların oluşturulmasında yıldızın etkin sıcaklığı, kütlesi, yarıçapı, terminal hızı ve kütle kayıp oranının bilinmesini gerektirmektedir. Seçilen sistemlerin örten çift yıldızlar olması bu sistemlerin tayfsal ve fotometrik ortak çözümleriyle kütle, yarıçap ve etkin sıcaklıkları doğrudan belirleme imkânı sunar. Böylece, bu sistemlerdeki ön tayf türünden O-B bileşen yıldızların tayf çizgilerinin modellenmesi bu yıldızların her bir yörünge evresi boyunca terminal hız değişimini ve kütle kayıp oranını belirlememizi sağlayacaktır. Özellikle terminal hızların evreye göre değişimi ile ilgili literatürde bulunan çalışma yok denecek kadar azdır. T60 gözlemleri proje kapsamında incelen sistemlerin ışık eğrilerinin elde edilmesi amacıyla kullanılacaktır.