22BT100-1961
Ortak Zarf Sonrası Çift Yıldızların Etrafında Zamanlama Yöntemiyle Gezegen Araştırması
ÖZET
Evrimlerinde ortak-zarf aşamasını tamamlamış çift sistemlerde kaybedilen kütlenin sistemin etrafında bir yığılma diski oluşturduğu ve gezegen kütlesi limitleri dahilindeki cisimlerin bu yığılma diskinde ikinci nesil gezegenler olarak oluşabilecekleri düşünülmektedir (Qian vd. 2009). Ayrıca sistemin birinci nesil çift yıldız gezegenleri (ing. first generation circumbinary planets) olması durumunda bu bileşenlerin sistemden atılan kütlenin bir kısmını üzerlerine toplayabilecekleri ve buna bağlı olarak da yörünge özelliklerinin değişebileceği tartışılmaktadır. Bu tür sistemlerden sdB bileşen barındıran sistemlerde, zamanlama yöntemiyle keşif kolaylığı nedeniyle de pek çok gezegen keşfi yapılmıştır. Bunların en son örneği sdB + dM çifti olan Kepler-451 sisteminde keşfedilen iki yeni gezegendir (Esmer vd. 2022). Kataklizmik çift yıldızlar bir bileşeni beyaz cüce olan, ortak zarf evrimini tamamlamış (post-common envelope), kısa yörünge dönemli (P < 3 gün) çift sistemlerdir. Bu türden sistemlerde ötegezegen keşifleri yapılmıştır (NN Ser: Beuermann vd. 2010, SW Sex: Qian vd. 2009, DP Leo: Beuermann vd. 2010). Söz konusu birikim disklerinin yaşam süresi sorgulanmakta ve gezegen oluşumuna izin verecek yapı ve yaşta olup olmadıkları tartışılmaktadır. Bu gözlem projesinde WD ve sdB bileşen barındıran seçilmiş çift sistemlerin fotometrik gözlemlerinin yapılarak , ışık eğrilerinin elde edilmesi ve bu ışık eğrilerinin modellenmesinin yanı sıra literatürde iyi bilinen Kwee-van Woerden yöntemi (Kwee ve van Woerden, 1963) gibi emprik yöntemlerle ışık seviyesi minimumu (tutulma) zamanlarının belirlenmesi hedeflenmiştir. Bu zamanlardan, literatürden ve teleskop arşivlerinden toplanması planlanan ışık eğrilerinden tarafımızca ölçülecek minimum zamanlarından hareketle oluşturulacak olan O-C diyagramları analiz edilecek; olası değişimlerin nedenleri sorgulanacaktır.