RTT150 Teleskobu Gözlemleri 3000 km Uzaklıktan Yapıldı

Covid-19 salgını kapsamında tüm dünyada alınan tedbirler kapsamında getirilen seyahat kısıtlamaları nedeniyle, TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi’nde (TUG) gerçekleştirilen profesyonel gözlemler, gözlemciler Gözlemevine gelmeksizin, tamamen uzaktan erişimle (bulundukları yerden) yürütülmeye başlanmıştır. TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi’nin (TUG) 2500 m yükseklikteki Bakırlıtepe yerleşkesinde, astronomik gözlemlerin yapıldığı iki büyük teleskop, RTT150 ve T100 teleskopları, bulunmaktadır. Bunlardan şu anda ülkemizdeki en büyük optik teleskop olan RTT150 teleskopu, Rusya ile Türkiye arasında 1995 yılında imzalanan bir protokol çerçevesinde 1998 yılında kurulmaya başlanmış ve “İlk Işık” Eylül 2001'de alınmıştır. Protokoldeki ortakları, TÜBİTAK, Kazan Federal Üniversitesi ve Rusya Bilimler Akademisi Uzay Araştırmaları Enstitüsü'dür. St. Petersburg'daki LOMO fabrikasında yapılan ve Özbekistan Maidanak Gözlemevi'nde bir eşi bulunan RTT150, Ritchey-Chrétien optik sistemine sahip, Cassegrain ve Coude odaklarında çalışılabilen bir teleskoptur. Türk ve Rus araştırmacılar bu teleskop ile yaptıkları tayfsal ve fotometrik gözlemlerini, TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi Antalya veya Saklıkent/Bakırlıtepe yerleşkelerinden gerçekleştirmekteydiler. Ancak Covid-19 salgını nedeniyle alınan tedbirler çerçevesinde, salgının yayılım hızının azaltılması amacıyla insan hareketliliğinin azaltılması için uzaktan erişimle gözlem olanakları zorunlu hale gelmiştir. TUG tarafından sağlanan teknik ve insan gücü altyapısı ile, gerek Rusya Bilimler Akademisi Uzay Araştırmaları Enstitüsünden (Moskova) gerekse Kazan Federal Üniversitesinden (Kazan) araştırmacılar, VPN (Virtual Private Network), Sanal Özel Ağ üzerinden tanımlanan hesaplar ile, 3000 km’den daha büyük mesafeden, RTT150 teleskobuna erişerek, gözlemlerini gerçekleştirmişlerdir. Bu yapılandırma ile Rus araştırmacılar, Antalya Yerleşkesindeki Teleskop Kontrol Bilgisayarına TUG Gözlem Sorumlusu eşliğinde bağlanarak, 12-26 Nisan 2020 tarihlerinde RTT150 teleskobu gözlemlerini uzaktan, başarıyla gerçekleştirmişlerdir. Aynı altyapı Türkiye’deki araştırmacılar için de sunulmuş olup, üniversitelerimizden araştırmacılarımız hem RTT150 ve hem de T100 teleskobu gözlemlerini yüzlerce km uzaklıktan, Antalya’ya gelmeksizin, uzaktan erişim ile gerçekleştirebilmektedirler.