2006K120240 numaralı DPT projesinden sağlanan kaynak ile özellikle geniş alanda çok renk ışıkölçüm (fotometri) veya konum belirleme (astrometri) amaçlı gözlemlerde kullanılmak üzere ABD'deki ACE firmasına yaptırılan 1.0 m ayna çaplı T100 teleskobu 2-8 Eylül 2009 tarihleri arasında Bakırlıtepe Yerleşkesi'nde Güney Tepe'de bulunan T100 binasına ACE'den Dr. Peter Mack ve TUG Teknik Ekibi tarafından kurulmuştur. T100 teleskobunda İlk Işık 7 Ekim 2009 gecesi alınmıştır.
ACE tarafından geliştirilen ve Windows işletim sistemi üzerinde çalışan bir kontrol yazılımı ile kontrol edilen T100 teleskobunda çalışmalar, gözlem sorumlusu ve konuk araştırmacı ile birlikte, gözlem projesi esaslı olarak yürütülmektedir.
Odak düzleminde herbirinde 8 adet yuva olan 2 adet süzgeç tekerleği, Spectral Instruments 1100 serisi 4Kx4K bir CCD (görüntüleme) ve SBIG ST402M CCD kamera (Takip düzeltme) olan T100 teleskobunda bilimsel gözlem projelerine Ekim 2010'da başlanmıştır.
T100 - Genel Özellikler
| Modeli: | ACE RC1.0 |
| Optik sınıfı: | Ritchey-Chrétien |
| Ayna çapı: | 100 cm |
| Odak uzaklığı: | 1000 cm |
| Odak oranı: | f/10 |
| Odak düzlemi: | 45 mm dışarıda (Bkz. Teknik Çizim) |
| Alan merceği: | 3-elemanlı (takılı değil) |
| Ayırma gücü: | 0.11" |
| Odak ölçeği: | 21 "/mm |
| Filtre Tekerleği: | 8 yuvalı, 2 adet |
| Kubbe: | ASH-DOME, "MEBH" modeli Çap: 6.86 m (22'6") Yarık Genişliği: 2.28 m (90") |
T100 TELESKOBUNDA UZAKTAN BAĞLANTI İLE GÖZLEM ESASLARI
T100 teleskobunda yürütülen gözlem projelerinin üniversitelerden uzak bağlantı yoluyla yürütülebilmesi konusunu TUG Akademik Kurulu 26 Nisan 2013 tarihli toplantısında değerlendirmiş ve pilot uygulama olarak başlatılması kararı alınmıştır.
Birkaç üniversiteden pilot uygulama amacıyla yapılan bağlantılarla yürütülen gözlemlerin başarılı olabilmesi ve gözlemlerin verimli yürütülebilmesi için bazı tespitler yapılmıştır.
Buna göre T100 teleskobundaki gözlem projelerini kendi kurumlarından uzak bağlantı yoluyla yürütmek isteyen araştırmacıların aşağıdaki belgede belirtilen doğrultuda hazırlıklarını yapıp TUG ile iletişime geçmeleri gerekmektedir.
T100 Teleskobu Uzaktan Erişim Esasları (PDF)
ALAN MERCEĞİ
T100 teleskobunun optik tasarımında bulunan ve 76 mm çaplı görüntü alanının kenarlarındaki küçük optik kusurları düzeltebilen "Alan Merceği" kurulum sırasında deneme amaçlı takılmış ve az da olsa ışık kaybı ve yansıma etkileri olabileceğinden tekrar çıkartılmıştı.
Daha sonra, geniş alan gerektiren fotometrik ve astrometrik gözlem projelerinin artması ile birlikte bu mercek sisteminin 21x21 yay dakikalık CCD görüş alanının tamamını düzeltilebileceği ve bunun da odaklama performansını arttıracağı öngörülerek 9 Kasım 2013 tarihinde "alan merceği" takılmıştır.
Teknik Zaman olarak ayrılan gecelerde yapılan test gözlemlerinin TUG Teknik Komisyonu tarafından incelenmesi sonucu 28 Şubat 2014 tarihli Teknik Komisyon toplantısında durum tekrar değerlendirilerek merceğin takılı kalmasına karar verilmiştir. Alan merceğinin muhtemel bir etkisi genellikle Ay'lı gecelerde, çoğunlukla görüntünün kenarlarında, sayımları düşük, halka tipi yansımalar şeklinde olmaktadır. Bu yansımaların hedef cisme rastlaması durumunda teleskobun pozisyonunu hafifçe değiştirmekle bu etkiden kurtulmak mümkündür. Bu etki teleskobun ve kubbenin konumuna bağlı olarak görüntünün farklı yerlerinde zaman zaman ortaya çıktığından "Düz Alan" düzeltmesi ile giderilmesi söz konusu değildir.
ANA AYNA YIKAMA ARŞİVİ
21 Temmuz 2013
Yansıtıcılık (ort): Yıkama öncesi %64, Yıkama Sonrası %93
Yüzey Pürüzlülüğü (ort): Yıkama öncesi 248 Å, Yıkama Sonrası 33 Å
01 Aralık 2015
Yansıtıcılık (ort): Yıkama öncesi %66, Yıkama Sonrası %96
Yüzey Pürüzlülüğü (ort): Yıkama öncesi 276 Å, Yıkama Sonrası 17 Å
26 Temmuz 2018
Yansıtıcılık (ort): Yıkama öncesi %71, Yıkama Sonrası %94
Yüzey Pürüzlülüğü (ort): Yıkama öncesi 190 Å, Yıkama Sonrası 15 Å
- T100 TELESKOBU KULLANICI EL KİTABI
T100 teleskobunda yürütülen gözlem projeleri sırasında bir başvuru kaynağı olarak Uzm. Murat Koçak tarafından hazırlanan "T100 Kullanım Kılavuzu" na erişebilirsiniz.
- Uzman Sıla ERYILMAZ KILIÇ tarafından hazırlanan T100 Teleskobu ile ilgili tez çalışmasına aşağıdaki bağlantıdan erişebilirsiniz.
TUG T100 Teleskobunun Gözlem Zamanlarının Kullanımı ve Bilimsel Üretimin Değerlendirilmesi
- T100 TELESKOBU "BLOG" SAYFASI: T100 teleskobu ile ilgili her türlü haberin yeraldığı, güncelleme ve geliştirme ilgili detayların paylaşıldığı web sayfalarına aşağıdaki adresten erişilebilir.
Gözlem ve teknik konularda iletişim: tug.t100@tubitak.gov.tr
Son Güncelleme: 25.12.2019