pending

Cüce Novaların Uzun Dönemli Işık Değişimleri

Kataklismik değişen yıldızlar, bileşeninden kütle toplayan beyaz cüce ve genellikle geri tayf türü düşük kütleli kütle veren bir yıldızdan oluşan yarı-ayrık çift yıldız sistemleridir (Warner 1995). Kataklismik değişen çift sistemlerin uzun dönemli parlaklık değişimleri bize o sistemlerde gerçekleşen fiziksel süreçler hakkında bilgi sunar. Bu tür sistemlerde bazen gün bazen aylar bazen de yıl mertebesinde değişimler gözlenmiştir. Bu tür sistemlerin uzun dönemli çok renk takibi bu bağlamda önemlidir.

Uzun Dönemli Erken Tür Çift Sistemlerin Çok Renk Fotometrik Gözlemleri

Bu gözlem projesi, seçilen uzun dönemli erken tür çift sistemlerin fotometrik gözlemlerle incelenmesi üzerinedir. Proje kapsamında fotometrik gözlemlerinin yapılması düşünülen yıldızların, Akdeniz Üniversitesi’nin UBT-60 teleskobuna bağlı tayfçekeri ile tayf gözlemleri yapılmaktadır. Uzun dönemli çift sistemlerin bazıları için literatürde tarama yöntemleri ile elde edilen tek renk ışık eğrilerine ya da minimum zamanı gözlemlerine ulaşılabilmektedir. Ancak bu sistemlerin uzun gözlem zamanlarında alınan çok renk fotometrik gözlemleri ya azdır ya da ulaşılamamaktadır.

Seçilmiş Bazı Örten Çift Yıldızların Işıkölçümü

Bu gözlem projesinde, bazı örten çift yıldız sistemlerinin U, B, V, R, I bandlarında diferansiyel fotometrisinin yapılması amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda Kraliçe takımyıldızından 4 ve Herkül takımyıldızından 5 olmak üzere toplam 9 uzun dönemli örten çift yıldız sistemi seçilmiştir. Seçim işlemi gözlem aletlerinin gözlenebilirlik koşulları ve sistemlere ait literatür çalışmaları göz önünde tutularak gerçekleştirilmiştir. Çift yıldız sistemlerinin fotometrik gözlemleri TUG T60 teleskobuyla gerçekleştirilecektir.

Parlak GAIA Nesnelerinin Fotometrik Gözlemleri-II

Çok miktarda Gaia uyarıları gelmektedir. Uyarı verileri listesinden Gaia nesnelerinin değişkenliklerinin doğası ve sınıflamasına bakılarak içlerinden kataklismik yıldız olabilecek, nispeten parlak ve T60 - 2018D döneminde gözlenebilecekler seçilmiştir. Bu gözlem projesi ile seçilen nesnelerin tanıları için veri toplanacak, T100 ve RTT150 teleskoplarının iş yüklerini azaltmaya yönelik koordinasyon sağlanacaktır.

Seçilmiş Örten Çift Yıldızların Optik Gözlemleri

Bu proje kapsamında seçilmiş olan örten çift yıldızların U, B, V, R, I bantlarında diferansiyel fotometresi yapılacaktır. Seçilmiş yıldızların fotometrik gözlemleri TUG T60 teleskobu ile yapılacaktır. Işık eğrilerinin tutulma evrelerinde yeterli veri alınamaması durumunda T60 gözlemlerine ek olarak Akdeniz Üniversitesi Uzay Bilimleri ve Teknolojileri Bölümü'ne ait olan AUT-25 teleskobu ile eksik evreler tamamlanmaya çalışılacaktır.

Değen çift yıldızların uzun dönemli optik değişimi

Yakın çift yıldızlar değen, yarı-ayrık ve ayrık sistemler olarak 3 alt grupta sınıflandırılır. Bu sistemler yakınlık etkisinden dolayı önemli ölçüde aktivite gösterirler. Bu sistemlerde tutulmalar dışında gözlenen ışık değişimlerinin kaynağı bileşenlerdeki bozulmalar ve bileşen yıldızlardaki homojen olmayan yüzey yapılarıdır. Bu proje kapsamında seçilen yakın ve etkileşen çift yıldız sistemlerinin uzun dönemli çok renk (UBVRI) fotometrik gözlemleri yapılacak ve olası uzun dönemli değişimler araştırılacaktır. Daha sonra bu değişime neden olan mekanizmalar tartışılacaktır.

Seçilen nötron yıldızı bileşenli çift sistemlerin optik gözlemleri

Bu proje kapsamında nötron yıldızı bileşenli düşük kütleli ve büyük kütleli bazı X-ışın çiftlerinin uzun dönemli çok renk ışık değişiminin kaynağının araştırılması amaçlanmaktadır. Uzun ve kısa dönemlere sahip seçilen sistemlerde hem sıkışık cismin hem de bilesen yıldızın astrofiziksel süreçlerinin; başta bileşen yıldız üzerindeki yıldız aktivitesi olmak üzere, madde etkileşiminin evrime etkisi, yakınlık etkisi, açısal momentum kaybı vb. incelenmesi ve ani değişimler kaynaklı olası ışık değişimlerinin modellenmesinin yapılması amaçlanmaktadır.

Süpernova Adaylarının Takip Gözlemleri

Tip Ia süpernova patlamaları, beyaz cüce bileşenli bir çift yıldız sisteminde, yoldaşından madde transferi sonucu oluşan astronomik olaylardır. Astrofizik açısından, gerek evrenin genişliyor oluşunun göstergesine olan katkıları, gerekse standart kaynak olarak kullanılmaları açısından büyük önem taşımaktadırlar. Literatürde patlama öncesi, sırasi ve sonrasına sahip ışık eğrileri oldukça az sayıdadır.

Seçilmiş AGN’lerin uzun dönemli optik gözlemleri

Aktif galaktik çekirdeklerinde yer alan kuasarlarlardan alınan akı yoğunluklarının, radyo bölgeden gamma-ışını bölgesine kadar tüm dalgaboylarında günlük ve/veya yıllık dönemler içerisinde değişim gösterdiği bilinmektedir (bkz. Kurtanidze ve ark. 2003, Urry ve Padovani 1995). Kuasarlarda görülen kendine özgü bu akı değişimi ve bu tür sistemlerin çoklu veya tekli dalgaboylarında yapılan fotometrik gözlemleri sayesinde ışınım yapan bölgenin büyüklüğü ve yapısı hakkında bilgi edinilebilmekle birlikte merkez galaksi çekirdeğinin optik değişimi (optical variability) incelenebilir (bkz.

Seçilen Manyetik Kataklismik Değişenlerin Uzun Dönemli Işık Değişimleri

Kataklismik değişenler, bileşenlerinden biri beyaz cüce diğeri ise geri tayf türü bir anakol yıldızı olan çift yıldız sistemleridir. Bu çalışmada kataklismik degişen yıldız sistemlerinin bir alt türü olan manyetik kataklismik degişenlerden bazı sistemler seçilerek, sistemlerin uzun dönemli madde aktarımı miktarlarindaki değişiminin hesaplanması ve böylece yığışma bölgesinde meydana gelen birtakim fiziksel süreçlerin bu gözlemler yardımıyla modellenmesi planlanmaktadır.

TÜBİTAK ULUSAL GÖZLEMEVİ